facebook
^ Terug naar boven

  • 1 Bier brouwen
    Het brouwen van bier is al eeuwenlang een kunst, ook al beseft lang niet iedereen dat tegenwoordig nog.
  • 2 Wilt U zelf bier gaan brouwen.
    Bij ons bent U daarvoor aan het goede adres. Bier brouwen is namelijk eenvoudiger dan U denkt.
  • 3 Bier proeven
    Bier proeven doen we in de breedste zin van het woord.
  • 4 Praten over het brouwen van bier.
    Tijdens de clubavonden die altijd de eerste woensdag van de maand plaats vinden kan elk probleem van het brouwen uitgebreid besproken worden.
  • 5 Kwaliteit.
    We kunnen met recht zeggen dat de kwaliteit van de bieren elke clubavond weer een revelatie is.

D.A.B. de Wortketel.

Bier brouwen en proeven.

  
  

De Giststarter & Pitching 

De Giststarter & Pitching 
 
Deon Kanters, Wim te Winkel, Vivian Hoogland, Henk Kuik
2023
 
Inhoud
Inleiding
De giststarter
Benodigdheden
Methode steriel maken gistfles, erlenmeyer, Corney-keg
Methode groei medium maken giststarter
Methode opkweken giststarter
Methode pitching ( inzaaien hoofdgisting )
Low en High pitching
Opslaan giststarter bij niet direct gebruik
Literatuur
Attachment,  gist concentratie meten
 
Inleiding 
Een drooggist of korrelgist kan direct worden gebruikt voor Pitching (inzaaien gist gisttank) deze gisten zijn meestal 90% vitaal. 
Voor vloeibare gisten geldt dit helaas niet, daar deze veel minder vitaal zijn. (soms < 20%) (Vitaal = delende gisten, niet hetzelfde als levende gisten) 
Bij een minder vitale gist zijn er ook meerdere pakjes vloeibare gist nodig voor 20 liter bier. De vloeibare gisten zijn relatief ook nog eens duur.  
Alhier wordt een eenvoudige Giststarter beschreven met een eind concentratie van +/- 100 miljard gist per liter (100 x 10*9/ L). 
1 Liter giststarter is dan voldoende voor een 20 liter Tripel, SG>1070
Ook wordt de Pitching rate (inzaaien gist gistingstank) alhier besproken voor verschillende bieren met deze giststarters.
In de attachment zijn methoden uitgelegd om met je mobiel of microscoop de gistconcentratie te meten.
 
De Giststarter
Wil je een gist opkweken uit een flesje kom dan langs voor een snelcursus opkweken gist, kloneren op agar-platen en opslaan van gist als drooggist.                                                                  .                          
Sinds de toepassing van gist kweken op agar platen hebben we de mogelijkheid voor het kweken van gisten uit een enkele kolonie, het klonen. 
Deze gisten hebben allen dezelfde eigenschappen en geven dan ook een constant en voorspelbaar bier.
Zo wordt een giststam of gistkloon gelukkig voor ons brouwers door onze gistleveranciers opgeslagen, regelmatig gekloond en steriel vermeerderd voor ons gebruik. Gisten hebben namelijk de neiging om relatief snel te muteren. Daarom worden giststammen met 20% antivries glycerol opgeslagen bij -190°C onder het vriespunten en kunnen zeer lang worden bewaard. Uit deze stock voorraad wordt een gistbatch gekloond en verder opgegroeid tot vele hectoliters. Bij een bepaalde gistdichtheid wordt de beluchting gestopt en dan afgekoeld. De gistslurry wordt gedroogd of vloeibaar verpakt.
Brouwerijen kunnen vaak wel hun gisten zelf opgroeien uit een gist kolonie en deze worden dan vermeerderd tot een concentratie van meer dan 10*8 gisten per ml met stapsgewijze giststarters, m.a.w. gist wordt opgekweekt tot 10*8 gisten per ml, dan 10x verdund naar een grotere batch (getrapte giststarter) tot er een grote hoeveelheid vitale gist ontstaat van meer dan 20 x 10*6  gist per ml wort voor in de gisttank. 
Deze hoeveelheden zijn moeilijk voor de hobbybrouwer te maken, daar brouwerijen gebruik maken van speciale gist-incubatoren met o.a. zuivere zuurstof.  Maar de hobbybrouwer kan wel eenvoudig een giststarter maken met een concentratie van +/- 100x 10*6 vitale gist/ml. 
1 Liter giststarter in 20 liter Wort geeft dan een concentratie van 5 x 10*6 per ml, een concentratie gist dat wordt aanbevolen in de literatuur. 
Zonder giststarter heeft de hobbybrouwer kennelijk meer dan twee smackpacks nodig voor een 20 liter gist vat SG> 1060. En dan is het is ook maar de vraag of de smackpacks of White-labs gist in buizen wel vitaal genoeg zijn. Met een verse giststarter is slechts 1/4  tot 1 Smackpack of White-labs buis nodig. Drooggisten daarentegen zijn vaak wel vitaal tot wel 90 %, maar de giststamkeuze is helaas beperkt. 
Drooggisten of korrelgisten worden meestal niet gebruikt in een giststarter. Deze gisten zijn vitaler als zij alleen worden gehydrateerd en toegevoegd aan de Wort. Voor grote hoeveelheden gist meer dan 50 liter gisttank, wordt wel vaak liters giststarter gemaakt van drooggisten.
Gebruik je geen giststarter bij drooggisten dan is het goed om Vitamine-B-Complex (1/4 tablet/20 liter) toe te voegen aan de Wort, 5 minuten voor het einde van het bitterhop koken. Vitamine B-complex heeft een hitte tolerantie tot 120°C.
 
Drooggisten versus vloeibare gisten 
Drooggisten zijn veel vitaler en ook veel goedkoper dan de vloeibare gisten. Ze zijn ook veel langer te bewaren en een goede back-up als een vloeibare gist niet aanslaat. Het is onzin om te stellen dat deze gisten minder zijn dan de vloeibare gisten. Het zijn gewoon andere giststammen. 
Er is geen verschil tussen een Nottingham drooggist en een Nottingham vloeibare gist. Het verschil zit hem hoofdzakelijk in het medium van de vloeibare gisten. De extra groeistoffen in de vloeibare gisten helpen de gisten namelijk om in de eerste 72 uur in de gisttank beter te groeien, niet sneller.
Dit zijn voornamelijk vitaminen uit het vit-B-complex, enkele mineralen zoals zinksulfaat en enkele aminozuren zoals glutamine. 
Sommige hobby brouwers gebruiken dan ook Wyeast gistvoedingscomplex om de gist een extra impuls te geven (2 gram/20 liter ). 
Daar vloeibare gisten relatief duur zijn en soms ook van slechte kwaliteit zijn is het beter om een giststarter te maken dan meerdere zakken/buizen vloeibare gist te gebruiken. En dus ook veel goedkoper. Een gedeelte van de giststarter kan ook voor enkele maanden worden bewaard in de koelkast, in een steriel plastic flesje, dus geen glas, i.v.m koolzuur druk.
Ik steriliseer een plastic flesje eerst met spiritus en laat dop en flesje voor gebruik uitlekken op tissue met spiritus.
Datum, naam en nummer er op en gebruiken binnen 6 maanden. Zorg voor zo weinig mogelijk lucht in het flesje. Voor gebruik is het is wel nodig om weer een giststarter te maken van deze opgeslagen gisten. Een infectie van bacteriën test je door het proeven van de gist op geur en smaak, je hoeft dit niet door te slikken.
 
Het vermenigvuldigen van gist
Gist maakt het bier en we hebben veel gist nodig om een goed biertje te maken. Gist kan zowel seksueel als aseksueel voortplanten = vermenigvuldigen. Aseksueel voorplanting van gist gaat via sporen, hierbij krijgt ieder van de 2 sporen de helft van het erfelijke materiaal door opsplitsing van de chromosomen (DNA). Als twee sporen van twee verschillende giststammen samensmelten ontstaat er een nieuwe giststam.
Onze biergist, S. cerevisiae plant zich echter, net als de meeste andere soorten gisten vooral vegetatief voort (aseksueel) door knopvorming. 
Op het celmembraan ontstaat een uitstulping, een knopje, dat groeit. De celkern deelt zich en een van de beide kernen verplaatst zich naar de knop. Zo ontstaan 2 Identieke klonen. Hierna snoert de knop zich af. Dit proces treedt onder optimale omstandigheden iedere 80 minuten op. 
Dit betekent dat iedere 24 uur, onder ideale omstandigheden er 18 vermenigvuldigingen plaatsvindt, dat worden dan 2*18 = miljoen gisten. Dus een gistcel kan op een agarplaat al een zichtbare kolonie maken in 24 uur. Eenmaal in grote aantallen in een vloeistof, delen gisten veel trager. Ik hou aan ongeveer 8 vermeerderingen (+/- 3delingen) overnacht bij 23°C (van een 1/2  pakje Wyeast of een 1/2  buis White-Labs) in een 2 liter Giststarter.
 
De ideale omstandigheden voor gistgroei 
Met deze samenstelling groeit je Giststarter +/- 100x10*9 cellen gist per liter. Gisten horen tot de groep schimmels en zijn beide zuurstof minnend. Hoe meer zuurstof hoe dichter de gisten kunnen groeien. Laboratoria en grote brouwers gebruiken zelfs zuivere zuurstof bij hun gistkweken, dat is voor onze kweek niet nodig. Magneetroerders zorgen ervoor dat de gist in de oplossing blijft en zo makkelijk zuurstof en voedingsstoffen kan opnemen. Speciaal medium (YNB Yeast Nitrogon Base) zorgt ervoor dat de gist snel en in hoge concentratie kan groeien. 
Alhier een “ideale” samenstelling voor een gistkweek.  
 
Zuurstof: 
Zuurstof is essentieel voor gistgroei, zonder zuurstof vermenigvuldigt gist nog slechts enkele malen. Daarom wordt de Wort al belucht voor de gisting. Zuurstof zorgt niet alleen voor celgroei, het zorgt tijdens deze celgroei voor vetzuren en sterolen die ontbeerlijk zijn voor de smaakstoffen in bier zoals esters en fenolen. 
Met een aquarium pompje + luchtfilter 0.22 um en slangetje in de vloeistof verhoogt het de gistdichtheid met 2-4 X
 
Dispersie:  
De gistcellen kunnen met een magneetroerder of schudmachine in permanente suspensie groeien waarbij ze goed zuurstof en voedingsstoffen kunnen opnemen. Luchtbellen generatie met een aquariumpompje in een schuine erlenmeyer / fles houden ook de gistcellen in suspensie. Voor grote culturen van 5 tot 10 liter gebruik ik een Corney Keg met de luchtinlaat op de bierstang. Dit verhoogt de gistdichtheid 2-4X
 
Voedingsstoffen 1: 
koolhydraten
Celgroei kost veel energie en bouwstoffen. Voor een hoge celdichtheid is relatief veel suiker nodig. Dit kan zowel kristalsuiker zijn (sacharose) als moutextract (maltose). Opgeslagen Most kan schimmels vormen?
Pas op: 
In honing zitten bacteriën!
10% tot 15% suiker is gewenst, daar moutextract duur is, gebruik ik zelf een 1/10 moutextract en 9/10 kristalsuiker.
 
Voedingstoffen 2:  
gistextract + Wyeast supplement
Most of moutextract hebben te weinig bouwstoffen voor dichte celgroei.      
In gistextract zitten wel alle bouwstoffen. 3 – 5 Gram per liter is voldoende. GistExtract wordt gemaakt door gist te incuberen bij 45°C en daarna 55°C, gaan de gisten in autolyse waarbij de gistinhoud wordt afgebroken tot basis grondstoffen. Na centrifugeren wordt het oplosbaar deel gedroogd.
Samen met Wyeast-gistvoedings-complex maak je een ideale voedingssupplement. 
Wyeast supplement is een soort Yeast Nitrogen Base, alleen veel goedkoper.
Het bestaat uit, mineralen zoals zink, fosforoxiden stikstofoxiden en zwaveloxide, acetaat zouten, essentiele aminozuren zoals glutamine en Vitamine-B-Complex.
Met alleen Wyeast supplement heb je 5 gram per liter nodig. Ik gebruik 3 gram Gist-Extract en 2 gram Wyeast-voedingscomplex per liter. Dit verhoogd de gistdichtheid 2X
 
Voedingsstoffen 3:
Vitamine-B-complex kunnen gisten zelf aanmaken, maar vaak is het te laat voor de groeifase (log-fase). Vooral in het begin van de celdeling (lag-fase) stimuleert vitamine B-complex de celgroei. Vitamines werken niet als vitamine bij gisten (systemisch) maar zijn vaak essentiële bouwstoffen en beschermen de gist tegen fouten in de assimilatie.                    
Ik verpulver een 1/4 tablet vitamine-B complex + Foliumzuur in 1 liter en laat deze meekoken voor 5 minuten. De meeste vitaminen uit het B-complex zijn hitte stabiel tot 120°C. Vitamine-B versnelt de gistdichtheid. 
 
Melkzuur: 
Toevoegen van 2 ml melkzuur per liter verlaagt de pH=4.5.  
Gistcellen vinden een zuur milieu prettig maar de meeste bacteriën houden niet van een pH< 5 dus dit geeft enige bescherming tegen bacteriegroei.
 
Phosforzuur
Met Phosforzuur kan je Percarbonaat ook bij lage temperatuur laten werken. Phosforzuur verbreekt het kristalrooster dat het waterstofperoxide gevangen houd.
 
Temperatuur: 
Een juiste temperatuur is belangrijk, ga nooit veel hoger dan de maximale temperatuur die op de verpakking van de gist staat. 
Gisten groeien het best tussen 30°C tot 35°C. In de groeifase maken gisten bij deze hoge temperatuur te veel vetzuren en sterolen aan, die het bier later naar nare esters of fenolen laten smaken. 
Ik hou meestal een temperatuur van 23°C voor een bovengist aan. Een temperatuur van 12°C voor een ondergist. 
 
Kweken van Giststarter tot honderd miljard gist/ liter 
Benodigdheden
 Melkzuur: Verlaagd pH kweekmedium = tegen bacteriën. Laat Oxi-Plus werken bij lage temperatuur  
 Uniclean Oxi-plus: produceert peroxide bij temperatuur > 50°C
 Natronloog: ( caustic-soda) lost vuil, vetten, hop-oliën en ook bacteriën op
 Gistextract: extra voeding, verhoogt dichtheid gist 2X
 Wyeast gistvoedingscomplex: verhoogt gist dichtheid 2X 
 Vitamine B-complex + foliumzuur: is een turbostarter voor gist in gistingsvat en maakt van een korrelgist een Smackpack gist. 
 Moutextract light.: suikers voor de energie, mag ook kristalsuiker zijn mits een gistvoedingscomplex is toegevoegd.
 magneet + magneetroerder: verhoogt de gistdichtheid.
 Aquariumpomp + filter 0.22 um: verhoogt de gistdichtheid en de luchtbellen houden de gist in de oplossing.
 Vergistingsvat: fles van glas,  Corney-keg of erlenmeyer. 
 Verwarmings-unit: Emmer+aquarium element 100 watt of klimaatkast. 
 
Methode: Steriel maken gistingsvat.
 
Erlenmeyer 2 liter, deze kan direct worden verwarmt (3 liter vaak niet).
Ik gebruik op flessen altijd een stop met inlaat voor een beluchtings slang en een waterslot, nooit met  aluminiumfolie, dit voorkomt inlopen van fruitvliegjes.
Bescherm jezelf met bril en handschoenen.                  
 Spoelen heet water.
 1/2 liter heet  water + 10 g Natronloog (caustic soda), regelmatig schudden gedurende 1/2 uur.
 4X wassen met lauw /heet water, maakt fles of vat nog niet steriel.
 3 ml melkzuur + 1/2 liter kokend water.
 4 gram Uniclean Oxi-Plus .
 Schudden en de peroxide minimaal 10 min laten inwerken. 
 Vergistingsvat is steriel …voor het gebruik alleen leeggooien, mag spoelen met kokend water.
 
Corney-Keg 20 liter.
 Maak Corney keg met sponsje en zeep schoon.
 20 gram Natronloog ( caustic soda ) en 1 liter kokend water.
 Goed schudden en er ontstaat druk in het vat.
 Met deze druk de stijgbuis via koppelingen schoon maken, pas op caustic soda is agressief dus bril op.
 vat  ½ uur incuberen, af en toe schudden.
 Vat 4X wassen met heet water.
 6 ml melkzuur en 1 liter kokend water.
 Voeg toe 6 gram Percarbonaat ( Oxi-Pure ) en schud 5 minuten.
 Vat is steriel voor enkele weken, voor gebruik alleen leeggooien, mag spoelen met kokend water.
 
Glazen Fles
Heb je alleen een gewone glazen fles dan is hier een alternatief protocol.
Gewoon glas kan niet tegen heet water dus alhier warm water max 50°C.
Zorg voor een dop met 2 gaten (beluchting en waterslot).
Bescherm jezelf met bril en handschoenen.
 Maak fles schoon met zeep en flessenborstel.
 10 gram Caustic soda ( atronloog) en 1/2 liter warm water.
 Dop op de fles en 1/2 uur regelmatig schudden.
 Was fles 4X met lauw water.
 Enkele mililiters phosforzuur en 1/2 liter warm water.
 4 gram Percarbonaat (Oxi-Pure) en schud 10 min.
 Alle Percarbonaat moet oplossen anders meer phosforzuur toevoegen.
    Alternatief is 1/2 liter water in de fles. Kook 1/4 liter water en los hier 4 gram Percarbonaat op
    Voeg dit opgeloste percarbonaat direct toe aan de vloeistof, niet langs de wand van de fles
 Fles is steriel, niet spoelen, alleen leeggooien.
 
Methode: Groei medium maken, 1 liter.
 In pan / erlenmeyer: 1 liter water + 2 ml melkzuur
 Voeg toe 3 gram  Gist-Extract
 Voeg toe  100 gram suiker.
 Kook 10-20 minuten (gistextract, stinkt iets), deksel op pan.
 Voeg toe Wyeast gistvoedingscomplex, 2 gram                                                                                    Pas op langzaam toevoegen anders kans op overkoken.
 Optioneel voeg toe 1/4 tablet Vitamine-B complex , vermaald
 Kook 5 minuten met deksel op de pan                                                                              
 Laat in 5 minuten de onoplosbare producten bezinken.                                                                                 
 Laat afkoelen voor een gewone fles. Kan heet in RVS, Schott-fles of Erlenmeyer, dan afkoelen.            onoplosbare producten op de bodem pan niet overgieten. 
BEWAAR NIET LANGER DAN 24 UUR.
 
Beluchten: Aquarium pomp met luchtfilter 0.22 um. Pas op! Filter nooit nat laten worden. Dunne slang  steriliseren met alcohol 75% ( spiritus ) of met kokend water. 
Voor Corney-Keg slang aansluiten op stijgbuis (bierstang)  en vat plaatsen in emmer met instelbare aquarium element 100 watt 23°C 
Voor een fles zonder magneetroerder, beluchtings slang tot op de bodem gistingsvat laten hangen (vastplakken aan buitenwand).
De fles iets schuin wegzetten zodanig dat het slangetje de bodem raakt op het laagste punt.De gisten blijven dan beter in oplossing door turbulentie van delucht  belletjes.
I Voor een ondergister de koelkast op 12 – 15°C
 
Methode van opkweken giststarter
Wyeast smackpack klappen en na 2 - 4 uur  toevoegen 
.Plaats giststarter in een  kweekkast.  of  huiskamer
 Drooggist 24 uur  max   
 Bovengist 20°C --23°C  24-48 uur, 1 liter voor 20 liter bier. SG > 1070
 Ondergist 12°C --15°C  48-72 uur, 1 liter voor 20 liter bier. SG< 1050
Hierna de gist zonder beluchter of magneetroerder nog 2 uur doorkweken en dan verwarming uitzetten. 
Neem een sample van begin en einde Giststarter, om de gistgroei te vergelijken. Op het eind moet de giststarter een geel melkachtige troebeling geven, dan heb je ongeveer 100 miljard gistcellen per liter zo niet, dan verder doorkweken. Gebruik je de gist niet binnen 24 uur dan opslaan bij 5°C tot maximaal 5 dagen. Op de brouwdag gisstartert 3 uur laten acclimatiseren bij kamertemperatuur.
 
Methode: Pitching ( inzaaien gistvat )
Ik tel de gist na 24 uur met een telkamer + microscoop of met een zelfgemaakte spectrofotometer samen met mijn mobiel (zie attachment). Als de giststarter klaar is, verdun ik een sample 50x met water. Vaak tel ik met microscoop en telkamer 200 cellen per groot vak = 2x10*6 cellen X 50 verdunning X 1000 ml = 100 x 10*9 gist/ liter. (zie attachment microscoop)
Veel meer gistcellen kunnen onze giststarters niet aan. (100 miljard per liter) Een liter Giststarter in 20 liter most wordt dan 5 x 10*9 gist per liter.
De literatuur stelt pitching met de formule 
0,5 x 10*9 gist per liter per brix/plato ,voor bovengistende bieren. 
1 x 10*6 gist per liter per brix/plato , voor ondergistende bieren 
 
Daar een verse giststarter veel meer vitale gistcellen bevat dan een pakje vloeibare gist is er minder van nodig.
Ik zelf hou aan                                                                                                                             
Bieren SG < 1050 ; 1-2 x 10*6 gist/ml bovengist = normale pitching.                       
: 1/4  liter starter/ 20 liter wort = 1 x 10*6 gist/ml 
Bieren  1050 < SG < 1070 ; 2-4 x 10*6 gist / ml  bovengist = normale pitching.    
: 1/2 liter Starter / 20 liter wort = 2 x 10*6 gist/ml
Bieren SG > 1070 ; 8 x 10*6 gist/ ml ondergist = normale pitching.                          
: 1 liter starter / 20 liter wort = 5 x 10*6 gist/ml
Voor ondergisters geld 2X zoveel giststarter toevoegen
Voor allen geldt beluchten na pitching van minimaal 30 minuten voor een goede gistgroei in het gistingsvat. Pas op voor te veel schuim. 
De gist deelt dan nog enkele malen  10 maal meer gist.
 
Pitching en esterproductie 
Gist kan in het vergistingsvat nog enkele keren delen, dit is afhankelijk van zuurstof in de wort. Deze gistgroei in het vergistingsvat bepaalt het esterkarakter van je bier. Het gist verbruikt zuurstof in de wort voor celdeling en maakt hierbij sterolen en hogere vetzuren aan uit korte vetzuren. Deze sterolen en vetzuren zijn essentieel voor de nieuwe celwand. 
Kortere vetzuren worden aangemaakt als tussenproducten. Bij iedere celdeling gaat de helft van de essentiële vetzuren naar de dochtercel. Hierbij gaan de korte vetzuren toenemen totdat deze een giftige concentratie bereikt. Met alcohol kan de gist in de cel deze giftige concentratie korte vetzuren combineren tot niet-giftige esters. Deze esters worden dan uitgescheiden door de gist. Dit proces vindt vooral plaats via de citroenzuurcyclus (krebscyclus) door alcohol-acetyltransferase. 
Verschillende combinaties van vetzuur met alcohol produceren verschillende esters. Dit proces is gistgroei, temperatuur en giststam specifiek. Daarom is Pitching en beluchting in wort zo belangrijk.
Low-Pitching resulteert in: 
1 verhoogd concentratie van diacetyl en 2,3 pentanedione.
2 verhoging hogere alcoholen (fusel alcohol). 
3 meer estervorming.
4 meer vluchtige zwavelcomponenten.
5 hoger eind-soortelijkgewicht.
6 Verstokte gisting.
7 accentueert hop aroma. 
High pitching resulteert in: 
1 zeer lage esterproductie. 
2 snelle gisting.
3 weinig body.
4 autolyse oftewel gistsmaak.
5 verlaagd hop aroma.
 
Opslaan voor niet direct gebruik
Beluchter en magneetroerder uitzetten en nog 2-4 uur doorkweken. De gisten gaan in een rustfase en maken beschermingsstoffen aan door dit tekort aan zuurstof, o.a. glycogeen. Dit glycogeen is belangrijk voor het gist om weer snel op te starten bij de hoofdvergisting in het vergistingsvat. 
Korrelgisten of drooggisten bezitten veel glycogeen en kunnen o.a. hierdoor direct worden ingevoerd (pitching) in het vergistingsvat.
Zuurstof is slecht voor de gisten bij opslag van meer dan 24 uur, vandaar enkele uren doorkweken zonder beluchten. Koolzuur is zwaar en beschermt dan ook de giststarter. De starter kan worden opgeslaan in een koelkast voor maximaal 5 dagen. 
En voor gebruik enkele uren op kamertemperatuur wegzetten, dus acclimatiseren.
Als je de gist nog een keer wilt gebruiken (binnen de 6 maanden) is het beter om een gedeelte van deze giststarter op te slaan in een klein steriel plastic flesje bij lage temperatuur, maximaal 5`c. Dit is veel beter dan gist uit het vergistingsvat te bewaren, daar er dan meer kans is op infectie, slechte gist of gemuteerde gist. 
Voor gebruik, ruik en proef ik het bovenstaande vloeistof of de gist nog goed is, een infectie ruik en proef (zuur) je wel. 
Het gist is op te schonen door te wassen met een steriele zure vloeistof (water + citroenzuur) van een pH= 2.0, zelf doe ik dit nooit. De zure vloeistof doodt de meeste soorten bacteriën.
Deze giststarters kunnen volgens de literatuur  relatief lang worden bewaard (1 tot 2 jaar) bij een temperatuur van onder de 5°C als je deze wast met steriel water. 
Vul de steriele plastic fles tot de top met zo weinig mogelijk zuurstof. Zelf heb ik hier geen ervaring mee. 
 
Literatuur, met dank aan: 
1. Jan Wurpel - Gist opstarten en vermenigvuldigen T `Wordt Wat   2021 
2. Chris White en Jamil Zainasheff -“Yeast”  White-Labs website 
3. Wikipedia Engelse versie website 
4. M.B Raines -Yeast propagation Maltose Falcons website 
5. Adrie Otte - De optimale giststarter 2005 website 
6. Ray Daniels - Designing great beers boek 
7. Professional Pitching Rate  Wyeast website
8. Laboratorium protocollen Gistkweek, UMCU, Sigma, e.a.
 
Attachment: 
Gisten tellen met microscoop
Je hebt een vergroting nodig van minimaal 200X, optimaal is 400X   
  
Telkamer Neubauer   
Kopen bij VOS instruments prijs = 10,-  ( KVK nummer nodig )
Diepte: 0,1 mm   Vakverdeling 16 grote vlakken ( 4x4 ) =1 x 1 mm 
inhoud 16 vakken = 0,1 uL :  1 cel tellen = 10.000 cellen / ml = 10x10*6 / l
 
Ik doe een voorverdunning van 50X ( 2 ml in 100 ml flesje, goed schudden )
Doe een klein druppeltje op vlakje met de streepjes
Voorzichtig dekglaasje hierop, 2 minuten  de gisten laten bezinken
Tel 16 grote vlakken ( L )  aantal cellen geteld x 5 x 10*8 / liter
 = gisten x 10.000 x 50 verdunning  x 1000 ml = gistconcentratie / l
 
Bij veel gistcellen kan je 1 midden vak tellen ( rode pijl ), vermenigvuldig dan met 20X extra.

Met een mobiel telefoon, app Lux-meter (gratis), laserpen rood en een fles kan je zelf makkelijk een gistmeter maken.

 

Deze opstelling heeft ook een Cuvet opstelling, maar een flesopstelling is makkelijker. ( Ik heb cuvetten voor nauwkeuriger meten )

Maak een opstelling zoals in de tekening en zorg ervoor dat de laser gericht is op de camera voor op het mobiel.
Zorg voor extra ruimte onder en achter om het mobiel te richten op de laser.
Zet een LUX LIGHT METER app op je mobiel, deze meet via de kamera aan de voorkant mobiel.
Boor een gat 0,5 cm midden in de laserstraal.
Plak een membraan/ matglas over dit gat. Ik gebruik een wit nylon kaasdoek.
Dit beschermt je camera tegen te veel licht. Zet de laser aan en verschuif het mobiel tot maximaal signaal (bij mij is dat 2200 lux), bij laser uit is het tussen 10 - 100 lux.
Meet niet in vol zonlicht!
Hydrateer 1 gram drooggist (10x 10*9 gist ) en vul dit aan met giststarter tot 100 ml bij 25°C , incuberen voor 1 uur. Je hebt nu 100 x 10*9 gist/ L (100 miljard per liter) Doe 1 ml suspensie in 100 ml water en schudt zeer goed.
Meet de LUX met het mobiel. Zet beide waarden in een grafiek
Daarna meten met 1/8ml, 1/4ml, 1/2ml, 1 ml, 2 ml, 3 ml, 4 ml in 100 ml water.

Dit kan je uitzetten in een grafiek.  Y-as is LUX meting,   X-as is concentratie

                                                                                  Concentratie gist x 10*9 per liter

Bij iedere volgende meting kan je de concentratie gist dan direct aflezen.
Bij een nieuwe Giststarter meet je 600 lux dan heb je 200x 10*9 gist/ liter
1 Wel moet je altijd dezelfde fles gebruiken.
2 Dezelfde verdunning gebruiken = 1 ml/ 100 ml water.
3 Blanco met water moet hetzelfde zijn, = maximaal signaal.

Weet dat je ook dode cellen meet, dus.
Begin-giststarter en Einde-giststarter, het verschil zijn je vitale gisten.
Daarom begin giststarter in koelkast bewaren

Ik kan mijn spectrofotometer meenemen naar de club

Gezamelijke inkoop ( ook reductie kosten transport )
Ik heb nog een aantal rode-lazerpennen
Een kilo GistExtract is veel goedkoper.
Telkamer microscoop via iemand met KVK nummer
Vitamine-B-complex met foliumzuur bij Kruidvat 50 – 100 tabletten

Welkom bij de wortketel

Het brouwen van bier is al eeuwenlang een kunst, ook al beseft lang niet iedereen dat tegenwoordig nog. Het is wél een kunst die iedereen kan leren en waar iedereen van kan genieten. "D.A.B. De Wortketel" is het Drentse gilde van amateur bier-brouwers en bierproevers. Het doel van het gilde is om het zelf brouwen en proeven van bier als prettige hobby uit te dragen.

Lees meer...

Agenda

4 december 2024, 20:00
Wedstrijd klasse D
8 januari 2025, 20:00
Nieuwjaarsreceptie
5 februari 2025, 20:00
Jaarvergadering.
Copyright © 2018. Drentse Amateur Bierbrouwers Vereniging  Alle rechten voorbehouden.